Paragraaf 7.4 Memorie van Toelichting Zorgplicht pensioenuitvoerder bij premieovereenkomsten met beleggingsvrijheid deelnemers

De onderstaande tekst uit de Memorie van Toelichting is voor een deel achterhaald door het aannemen van een amendement op artikel 52. Lees daarom ook de toelichting op dit artikel. In deze wet krijgen pensioenuitvoerders die een premieovereenkomst met beleggingsvrijheid voor de deelnemer of gewezen deelnemer uitvoeren, een zorgplicht. Deze zorgplicht houdt in dat de pensioenuitvoerders in het belang van de (gewezen) deelnemers moeten handelen door de beleggingsvrijheid in te perken. De zorgplicht vervangt de in de Notitie Hoofdlijnen voor een nieuwe Pensioenwet (Kamerstukken II 2001/02, 28 294, nr. 1) aangekondigde minimuminleggarantie. Bescherming deelnemer bij premieovereenkomsten met beleggingsvrijheid gewenst Als de deelnemer de mogelijkheid heeft zelf te bepalen hoe er belegd wordt, loopt hij, ten opzichte van een premieovereenkomst waarbij de pensioenuitvoerder belegt, een extra risico op een tegenvallend eindkapitaal. Immers, de meeste deelnemers zullen minder deskundig zijn op beleggingsgebied dan professionele beleggers van pensioenuitvoerders. Beleggingsvrijheid van de deelnemer ten aanzien van beleggingen past niet goed bij het uitgangspunt van de Pensioenwet dat geld dat opzij wordt gezet ten behoeve van pensioen, zijn pensioenbestemming moet behouden en moet leiden tot een levenslange pensioenuitkering. Daarom wordt in deze wet voor pensioenuitvoerders een zorgplicht geïntroduceerd waardoor zij, in het belang van de deelnemers, grenzen moeten stellen aan de beleggingsvrijheid van deelnemers. Bij de vormgeving van deze zorgplicht is gekeken naar de zorgplicht uit de Wet Financiële Dienstverlening (Stb. 2005, 339) en de voorstellen van de pensioenkoepels op dit punt. Invulling zorgplicht Voorgeschreven wordt dat pensioenuitvoerders bij premieovereenkomsten met enigerlei vorm van beleggingsvrijheid voor de deelnemer, grenzen dienen te stellen ten aanzien van de spreiding van de beleggingen in relatie tot de resterende duur van de deelname van de deelnemer aan de pensioenregeling. Ten aanzien van welke beleggingssoorten exact grenzen gesteld worden, wordt open gelaten, maar naarmate een deelnemer dichter bij de pensioendatum komt, zal de beleggingsmix minder risicovol moeten zijn. Het gaat daarbij onder andere om grenzen ten aanzien van de verhouding tussen vastrentende waarden enerzijds en zakelijke waarden anderzijds. De plicht van pensioenuitvoerders om bij beleggingsvrijheid grenzen te bepalen, mag niet beïnvloed worden door de werkgever. Doel is dat de pensioenuitvoerder vanuit zijn professionaliteit invulling aan de zorgplicht geeft. Voor de volledigheid zij erop gewezen dat de onderhavige zorgplicht anders van opzet is dan de zorgplicht op grond van de Wfd voor financiële dienstverleners om in het kader van advisering zich te verdiepen in de klant. Bij de zorgplicht uit deze wet gaat het niet om het stellen van regels met betrekking tot advisering. Pensioenuitvoerders dienen los van advisering de beleggingsvrijheid te begrenzen. Deze begrenzing hoeft ook niet op de individuele situatie van de deelnemer te zijn afgestemd. Een dergelijke algemene plicht tot begrenzing van beleggingsvrijheid past beter bij pensioenen uit de tweede pijler. Immers, zoals reeds aangegeven, het uitgangspunt van de Pensioenwet is dat geld dat werkgever en werknemer opzij zetten ten behoeve van pensioen, zijn pensioenbestemming moet behouden en moet leiden tot een levenslange pensioenuitkering. De pensioenuitvoerders zijn gehouden te toetsen of de beleggingen van een deelnemer de gestelde grenzen overschrijden. Als een grens overschreden wordt, dient de pensioenuitvoerder de samenstelling van de beleggingen aan te passen zodat deze weer binnen de gestelde grenzen vallen. Hij dient de deelnemer over deze aanpassing te informeren. Pensioenuitvoerders zijn vrij een nadere invulling te geven aan de termijn waarbinnen de beleggingsportefeuille bij overschrijding van de gestelde grenzen weer dusdanig moet zijn aangepast dat deze is toegestaan op grond van de gestelde grenzen. Op welke premieovereenkomsten is de zorgplicht van toepassing Elke premieovereenkomst die in meerdere of mindere mate vrijheid aan de deelnemer biedt om keuzes ten aanzien van beleggingen te maken wordt beschouwd als een premieovereenkomst met beleggingsvrijheid waarvoor een zorgplicht geldt. Bij premieovereenkomsten zijn globaal drie varianten denkbaar ten aanzien van de wijze van beleggen van de ten behoeve van het pensioen van de werknemer beschikbaar gestelde premie. Ten eerste de variant dat de pensioenuitvoerder, vanuit zijn professionaliteit, volledig verantwoordelijkheid is voor de beleggingen. De deelnemer heeft daar geen enkele invloed op. Ten tweede een daar tegenoverstaande variant dat de deelnemer volledig zelf verantwoordelijk is voor de wijze van beleggen. De pensioenuitvoerder is dan alleen uitvoerder van opdrachten van de deelnemer ten aanzien van de belegging van de beschikbaar gestelde premie. Een tussenvariant houdt in dat de pensioenuitvoerder verschillende beleggingskeuzepakketten aan de deelnemer aanbiedt welke verschillen in de mate waarin de deelnemer risico loopt en verschillen naar gelang de resterende periode tot pensioendatum afneemt. Alleen bij de eerste variant geldt de zorgplicht dus niet; deze geldt wel bij premieovereenkomsten waarbij aan deelnemers beleggingskeuzepakketten worden voorgelegd. De eis van solide beleggen bij premieovereenkomsten zonder beleggingsvrijheid De zorgplicht geldt alleen voorzover premieovereenkomsten de deelnemer vrijheid bieden de beleggingen zelf te bepalen. Voorzover het gaat om premieovereenkomsten zonder beleggingsvrijheid, waar de pensioenuitvoerder namens de deelnemers belegt, gelden de algemene beleggingsvoorschriften. Voor pensioenfondsen geldt de eis van solide beleggen zoals geformuleerd in artikel 135. Het gaat hierbij overigens om gelijksoortige normen als bij de zorgplicht, zoals de eis van het spreiden van beleggingen in het belang van de deelnemer.