Verantwoorde woonlasten

De bemiddelaar en de aanbieder hebben beiden een specifieke verantwoordelijkheid bij het voorkomen van overkreditering: Bemiddelaar: De bemiddelaar heeft een belangrijke rol bij het vaststellen of de financiering die de consument wenst, past bij zijn financiële positie (art. 4:23, lid 1). Om dit te kunnen bepalen, is een volledig beeld van de inkomensgegevens van de consument, de stabiliteit van het inkomen en de toekomstverwachtingen van de consument noodzakelijk. Op basis van deze gegevens kan de bemiddelaar bepalen of de consument de hypotheeklasten kan dragen. Aanbieder: De aanbieder is verplicht om informatie over de financiële positie van de consument in te winnen en te beoordelen of het aangaan van een kredietovereenkomst verantwoord is. Een aanbieder gaat geen kredietovereenkomst aan indien dit, met het oog op overkreditering van de consument, onverantwoord is (art. 4:34 Wft). Beide verantwoordelijkheden houden in dat de consument niet meer krediet geadviseerd of verstrekt krijgt dan hij, gezien zijn financiële positie, redelijkerwijs aan kan. Als aanbieders en bemiddelaars de percentages voor de hypotheeklast hanteren uit de Gedragscode en daarbij de relevante financiële verplichtingen van de consument op een juiste wijze meenemen in de berekening, is er nu nog naar het oordeel van de AFM sprake van een passend advies. Zie de Afdeling 'Toetskader AFM' voor de wijzigingen die waarschijnlijk vanaf 1 januari 2011 van kracht worden. Afwijken van de norm De AFM is van mening dat een onderbouwing van het afwijken van de norm belangrijk is. De consument moet op de hoogte zijn van de wijze waarop, en de motivering waarmee, de financiële dienstverlener tot het oordeel is gekomen dat de hoogte van het geadviseerde hypothecaire krediet verantwoord is. Een cijfermatige onderbouwing acht de AFM noodzakelijk voor een goed inzicht in verantwoorde woonlasten en kan afhankelijk van de specifieke situatie van de consument de volgende onderdelen bevatten: het cijfermatig weergeven van de huidige woonlasten; berekening van het netto besteedbaar inkomen (inkomsten minus vaste lasten); het cijfermatig weergeven van het toekomstperspectief; het cijfermatig weergeven van de bezittingen (zoals spaargeld, etc.). Een algemene beschrijvingen als “klant verwacht inkomensgroei” of “goede carrièreperspectieven” vindt de AFM weinig concreet en geven geen adequaat beeld over de betaalbaarheid van de maandlast. Melden bij AFM De AFM is van mening dat aanbieders, gezien hun wettelijke verplichting overkreditering te voorkomen, bemiddelaars moeten aanspreken als deze regelmatig kredieten adviseren die de door hen gehanteerde norm van verantwoorde woonlast overschrijden zonder adequate motivering. Bemiddelaars die stelselmatig een hypothecair krediet adviseren dat niet past bij de financiële positie van de consument dienen door de aanbieder bij de AFM gemeld te worden (art. 4:97, lid 2 Wft).