De Commissie over de oorzaak van de DSB-ondergang
Citaten uit het rapport:
DSB
De Commissie is van mening dat de kern van de problematiek bij DSB was gelegen in de eenzijdige
en weinig professionele wijze waarop de bank werd geleid en het beleid werd vormgegeven. De
positie van Scheringa als directeur-grootaandeelhouder was zodanig sterk dat van een stelsel van
checks and balances geen sprake was. Zijn invalshoek was de commerciële; op bancair gebied miste
hij deskundigheid. Het functioneren van de bank was daardoor gericht op het ontplooien van
commerciële activiteiten en veel minder op het beheersen van risico‘s en financiële stabiliteit.
Hierdoor heeft DSB haar verdienmodel, dat onvoldoende gericht was op het belang van de klant en
onder toenemende kritiek kwam, niet tijdig aangepast. Structurele tekortkomingen bij de
klantbehandeling hebben tot een wassende stroom van klachten geleid, waarop niet goed is
gereageerd. DSB heeft bovendien de gevolgen van de kredietcrisis niet goed onderkend, en risico‘s
genomen die niet passen bij een prudent bancair beleid. Die risico‘s werden onder meer gelopen in de
ongezonde verhouding met DSB Beheer, waarin Scheringa museale en sportactiviteiten had
ondergebracht. De Raad van Commissarissen hield onvoldoende toezicht.
Door dit alles was de winstgevendheid en van de vermogenspositie van DSB tegen de zomer van
2009 zodanig uitgehold dat voor het voortbestaan van de bank moest worden gevreesd.
DNB
De Commissie meent dat DNB de gebreken in de opzet van DSB bij de vergunningverlening
onvoldoende heeft onderkend. Hoewel de bank toen financieel gezond was, waren er zodanige
tekortkomingen in de leiding en de organisatie van DSB Bank dat het verlenen van een vergunning
een te groot risico inhield. Aan de eisen die de wet in dit opzicht stelt was dan ook onvoldoende
voldaan: DNB had op deze punten meer moeten verlangen.
Bij het houden van toezicht naderhand is DNB te geduldig geweest en heeft te weinig haar tanden
laten zien. Krachtdadiger optreden tegen de onbalans in de leiding en tegen belangenverstrengeling
met DSB Beheer was mogelijk en gerechtvaardigd geweest. Het ingrijpen dat DNB uiteindelijk in de
zomer van 2009 voorbereidde werd doorkruist door de oproep van Lakeman. Indien deze niet had
plaats gevonden, had een faillissement wellicht voorkomen kunnen worden. Maar inmiddels was DSB
Bank wel zeer kwetsbaar geworden. In een situatie als deze had het op de weg van de toezichthouder
gelegen een dergelijke risicovolle situatie zoveel mogelijk te voorkomen.
AFM
Met inachtneming van het feit dat AFM pas later in de onderzochte periode voldoende wettelijke
middelen in handen kreeg, heeft AFM in het algemeen adequaat op DSB toegezien. Zij heeft al snel
gewaarschuwd tegen koopsompolissen en een stevig transparantiebeleid gevoerd. Wel had volgens de
Commissie de AFM na uitbreiding van haar bevoegdheden slagvaardiger kunnen optreden ten aanzien
van de belangrijkste problemen: overkreditering, koopsompolissen en beleggingsverzekeringen. De
AFM had bovendien bij DNB steviger kunnen aandringen op ingrijpen in de governance van DSB.
Behandeling van de crisis
De crisissituatie, ontstaan door het massaal opvragen van tegoeden na de oproep van Lakeman, leidt
tot een veelheid van activiteiten. Het was beter geweest wanneer DNB voor een krachtiger aansturing
daarvan had gezorgd. De Commissie acht het overigens niet aannemelijk dat een ander optreden van DNB de ondergang
van DSB had voorkomen.
Minister van Financiën
De banken presenteerden een reddingsplan waarin een kapitaaldeelname en een garantiestelling van
de Staat werd gevraagd. De Commissie acht het gerechtvaardigd dat de minister van Financiën niet
wilde voldoen aan de door de banken voorgestelde bijdragen.
|